ISTANBUL – In de nasleep van de verdrijving van Bashar al-Assad blijft Syrië territoriaal verdeeld terwijl de rebellen die Assad hebben verslagen proberen de macht te consolideren. De onzekere toekomst van het land heeft vragen doen rijzen over het lot van de door de VS gesteunde Koerdische coalitie, bekend als de Syrian Democratic Forces (SDF).
Deze week heeft de nieuwe leiding van Syrië stappen ondernomen om de verschillende rebellenfracties te ontbinden en ze te verenigen onder het nieuwe Syrische leger. Maar de SDF deed niet mee. In een verklaring zei SDF-woordvoerder Farhad Shami dat de groep er in principe niet tegen was om zich bij het Syrische leger aan te sluiten, maar dat de kwestie onderhandelingen met Damascus vereiste.
De realiteit van het nieuwe Syrië heeft de SDF echter weinig opties gegeven om haar status quo te handhaven.
De SDF controleert een derde van het Syrische grondgebied
In 2014 begon de extremistische groep Islamitische Staat grote stukken grondgebied in het noordoosten van Syrië in te nemen, terwijl het land verwikkeld was in een burgeroorlog.
Met de hulp van de Verenigde Staten werd een coalitie gevormd van Koerdische milities om ISIS te helpen bestrijden en het grondgebied terug te winnen. Dat is hoe de coalitie ongeveer een derde van Syrië onder controle kreeg, vanaf de rivier de Eufraat en oostwaarts langs de grenzen met Irak en Turkije, volgens Yerevan Saeed, directeur van het Global Kurdish Initiative for Peace aan de American University.
“De Koerdische controle over deze gebieden kwam eigenlijk in een tijd waarin er een machtsvacuüm bestond. Al deze gebieden werden overgenomen door ISIS, en de lokale bevolking was erg blij dat de SDF ISIS-elementen uit al deze gebieden wist te verwijderen. ‘ zegt Saeed.
Na de territoriale nederlaag van ISIS in Syrië in het voorjaar van 2019 bleef de SDF de gevangenissen en kampen bewaken waar duizenden ISIS-strijders en hun families vastzaten, iets wat ze nu nog steeds doet.
Een meerderheid van de bevolking die onder SDF-controle leeft, bestaat uit Arabieren
De Koerden zijn een van de wereldbevolking grootste etnische groepen zonder eigen staat. Ze vormen een minderheid die voornamelijk verspreid is over verschillende landen in het Midden-Oosten, waaronder Irak, Iran, Turkije en Syrië.
Sommige Koerden en hun bondgenoten hadden lange tijd gehoopt dat het gebied dat de SDF in het noordoosten van Syrië had uitgesneden uiteindelijk zou veranderen in een autonome Koerdische zone, vergelijkbaar met de regionale regering van Koerdistan in Noord-Irak.
Maar dat doel was onrealistisch, volgens Denise Natali, directeur van het Instituut voor Nationale Strategische Studies aan de Nationale Defensie Universiteit en expert op het gebied van de Amerikaans-Koerdische betrekkingen.
“Dit maakte op geen enkele manier deel uit van het traject van de Syrische geschiedenis”, zei Natali. “En niet duurzaam vanuit het perspectief van de lokale machtsdynamiek, niet vanuit een economisch perspectief, niet vanuit een veiligheidsperspectief.”
Anders dan in Noord-Irak is een meerderheid van de bevolking in Noordoost-Syrië niet Koerdisch. Het zijn Arabieren. En hoewel er Koerden in het gebied wonen, steunen niet alle Koerden de SDF, die een seculiere, libertair-socialistische ideologie volgt die de lokale soennitische Syrische Koerden niet delen.
De Koerdische steden en dorpen zijn bovendien verspreid en niet aaneengesloten, waardoor het nog moeilijker wordt om een samenhangende, autonome regio te vormen.
Sinds de val van Assad op 8 december demonstreren enkele Arabische inwoners onder SDF-controle in steden als Deir ez-Zor en Raqqa en eisen dat ze in plaats daarvan door de rebellen in Damascus zullen worden geregeerd.
“Nu Assad uit het toneel is verdwenen, voelen lokale Arabische gemeenschappen in Oost-Syrië zich ongemakkelijk bij het feit dat een soort Koerdische militiegroep de ultieme autoriteit in hun gebied heeft”, zegt Nicholas Heras, senior directeur bij het New Lines Institute. “Ze hebben een alternatief, een andere keuze.”
NAVO-bondgenoot Turkije ziet de Koerdische milities als een bedreiging
Een nog grotere uitdaging voor de Koerdische coalitie komt van Turkije – het noordelijke buurland van Syrië. De rebellen onder leiding van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) die Assad ten val brachten, werden gesteund door Turkije, waardoor het land aanzienlijke invloed kreeg op Syrië en zijn nieuwe leiders.
Turkije zegt dat de belangrijkste militiemacht in de door de VS gesteunde Koerdische coalitie de Syrische tak van de Koerdische Arbeiderspartij is – een opstandelingengroep, beter bekend als de PKK, waartegen het land al tientallen jaren in Turkije vecht. Zowel Turkije als de VS bestempelen de PKK als een terroristische organisatie.
Het Amerikaanse besluit om de Syrische tak van de PKK – die bekend staat als de YPG – te bewapenen in de strijd tegen ISIS is al jaren een knelpunt in de Amerikaans-Turkse betrekkingen, aldus James Jeffrey, een voormalige Amerikaanse ambassadeur in Turkije en speciaal gezant voor de missie om ISIS te verslaan.
“Vanwege de grote rol die de PKK heeft gespeeld sinds ik in 1984 voor het eerst in Turkije was, kunnen de Turken nooit formeel accepteren wat de VS met de SDF doen”, zegt Jeffrey, verwijzend naar de steun van Washington aan de Syrisch-Koerdische coalitie.
Turkse functionarissen maakten kort na de val van Assad duidelijk dat een van hun strategische prioriteiten in Syrië is dat de YPG wordt ontmanteld, hetzij doordat de nieuwe Syrische leiders in Damascus de controle over heel Syrië overnemen en het verenigen, hetzij door een groot Turks leger. offensief gericht op gebieden gecontroleerd door de YPG in het noordoosten van Syrië.
In een toespraak voor het Turkse parlement deze week waarschuwde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat de Koerdische milities “of hun wapens zullen neerleggen of met hun wapens begraven zullen worden in de landen van Syrië.”
De Amerikaanse senator Lindsey Graham, een Republikein uit South Carolina, en senator Chris Van Hollen, een Democraat uit Maryland, hebben dreigende sancties tegen Turkije in geval van een militair offensief tegen de Koerdische strijders in Syrië.
De nieuwe Syrische regering probeert het land te verenigen
Afgelopen zondag zei de feitelijke leider van Syrië, Ahmed al-Sharaa, tijdens een persconferentie in Damascus met de Turkse minister van Buitenlandse Zaken dat hij niet zou toestaan dat bestaande wapens in Syrië buiten de controle van de staat zouden vallen, “hetzij van de revolutionaire facties, hetzij van de aanwezige facties.” in de SDF-regio.”
Omdat de door de VS geleide anti-ISIS-coalitie in Irak al zal worden ontbonden, hebben Turkse functionarissen het nieuwe leiderschap van Syrië aangemoedigd om uiteindelijk ook de controle over ISIS-gevangenissen en -kampen in Syrië over te nemen van de SDF.
“De Syrische regering heeft ons verteld dat zij bereid is het noodzakelijke initiatief te nemen om deze gevangenen over te nemen”, zei de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Hakan Fidan tijdens de persconferentie met Sharaa.
Analisten verwachten dat er uiteindelijk een diplomatiek akkoord zal worden bereikt tussen Damascus en de SDF, zonder een Turks militair offensief in SDF-gebieden.
“Ik denk dat een meer realistisch vooruitzicht een vorm van gedecentraliseerd bestuur is waarin de Koerdische steden lokaal zelfbestuur hebben”, zei Natali.
Amerikaanse functionarissen zijn bezorgd over de heropleving van ISIS, maar Syrië is geen strategische prioriteit
Natali, die tijdens de eerste ambtstermijn van president Donald Trump als assistent-staatssecretaris voor conflict- en stabilisatieoperaties fungeerde, zegt dat de jarenlange overeenkomst van de Verenigde Staten in Syrië met de Koerdische coalitie niet langer strategisch levensvatbaar is, als gevolg van veranderingen zowel in Syrië als in Syrië. Washington.
‘Wij zitten in een andere situatie’, zegt ze. “We hebben een nieuwe regering die duidelijk heeft aangegeven wat hun prioriteiten zijn, en Syrië is geen prioriteit.”
In plaats daarvan zegt ze dat de prioriteiten van Trump het beëindigen van de oorlogen in Oekraïne en Gaza zijn.
“En voor dit soort prioriteiten zijn strategische partners nodig, zoals Turkije”, zegt Natali.
Tijdens zijn eerste ambtstermijn zette Trump door, maar slaagde er niet in de 900 Amerikaanse troepen op de grond in Syrië terug naar huis te brengen. Tijdens zijn campagne dit jaar maakte hij het beëindigen van oorlogen en het niet betrokken raken bij andere conflicten tot een groot deel van zijn boodschap, en er wordt van hem verwacht dat hij opnieuw troepen uit Syrië wil terugtrekken.
Maar gezien de omvang van de vernietiging tijdens het gewelddadige bewind van Assad op de fysieke infrastructuur van Syrië en het uiteenvallen van de sociale dynamiek, blijven veel deskundigen sceptisch over de vraag of Syrië niet zal eindigen in een gebroken staat.
En Amerikaanse functionarissen zijn bezorgd over het feit dat ISIS misbruik maakt van een vacuüm en opnieuw opduikt, waardoor het des te uitdagender wordt voor een volledige Amerikaanse terugtrekking uit Syrië.
In een interview op zondag met de conservatieve commentator Ben Shapiro zei Trumps keuze voor de nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz dat de VS weliswaar geen troepen ter plaatse in Syrië nodig hadden, maar dat ze zich niet zullen kunnen afwenden van wat daar gebeurt. .
“Tienduizenden strijders en families die in gevangenkampen zitten, bewaakt door onze vrienden de Koerden, gesteund door ons, en dat kunnen we niet nog een keer laten ontketenen”, zei Waltz.
