Vleermuizen hebben misschien een griezelige reputatie, maar het echte horrorverhaal is de scherpe achteruitgang van verschillende lokale vleermuissoorten in de afgelopen vijftien jaar als gevolg van een ziekte die het witte-neussyndroom wordt genoemd. De Indiana-vleermuis en de noordelijke grootoorvleermuis worden beide vermeld als federaal bedreigde diersoorten, terwijl de driekleurige vleermuis als bedreigd wordt beschouwd.
Volgens de US Geological Survey en de US Fish and Wildlife Service heeft het witteneussyndroom meer dan 90% van de vleermuispopulaties van deze drie soorten gedood. Het wordt veroorzaakt door een schimmel genaamd Pseudogymnoascus destructans, of Pd, en ziet eruit als een witte dons op het gezicht van een vleermuis, alsof hij zijn neus in een wit poeder heeft gedoopt. Pd groeit op donkere en vochtige plaatsen, in de mijnen en grotten waar vleermuizen in de winter overwinteren, de zogenaamde hibernacula. Bijna alle overwinteraars in Pennsylvania hebben Pd, volgens de Pennsylvania Game Commission, de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor het behoud van vleermuizen. Er is geen bekende behandeling of genezing voor de ziekte.
“Als het op de huid van een vleermuis groeit, zorgt het er min of meer voor dat ze hun gedrag veranderen en uiteindelijk actiever worden dan normaal”, zegt Sydney Giuliano, public affairs-specialist voor het witte-neussyndroom en bedreigde diersoorten bij het Amerikaanse Fish and Dierenbescherming. “En tijdens deze winterslaap is er een tijd waarin ze zeer beperkte vetvoorraden hebben. Dus verbranden ze die vetvoorraden, waardoor ze vaak afsterven. En helaas is dit een groot probleem.”
Ontwikkeling kan de achteruitgang van deze soorten verergeren en hun herstel tegenhouden. Vorige week stuurde de Amerikaanse Fish and Wildlife Service een nieuw beschermingsplan om deze vleermuissoorten te beschermen tegen verlies van leefgebied als gevolg van routinematige ontwikkelingen – zaken als het bouwen van huizen, wegen of nutsvoorzieningen – in Pennsylvania, New York en West Virginia. Dit vrijwillige plan geeft ontwikkelaars een consistent vergunningsproces voor projecten die kunnen resulteren in het verwijderen van bomen of het verstoren van de grotten en mijnen waar de vleermuizen overwinteren.
“Het maakt het voor bedrijven gemakkelijker om zich aan te melden en dit bestaande natuurbehoudskader over te nemen”, zegt Pam Shellenberger, bioloog bij het Pennsylvania Ecological Field Services Office voor de Amerikaanse Fish and Wildlife Service. “En dan geeft het biologen zoals ikzelf en natuurbeheerders de zekerheid dat deze instandhoudingsmaatregelen worden nageleefd en dat de vleermuizen worden beschermd.”
Overlevenden beschermen
Het witte-neussyndroom heeft zich over Noord-Amerika verspreid door vrijwel onzichtbare schimmelsporen die vastzitten aan vleermuizen, mensen of andere dieren in het wild. Op dit moment is het in 40 staten en negen Canadese provincies. Miljoenen vleermuizen zijn gestorven.
“Dit wordt beschouwd als een van de meest dodelijke natuurziekten die er ooit zijn geweest,” zei Guiliano.
Het witteneussyndroom kwam voor het eerst naar Pennsylvania in de winter van 2008 en 2009. Sindsdien heeft het deze overwinterende lokale vleermuizenpopulaties gedecimeerd.
“We hebben een punt bereikt waarop we het dieptepunt hebben bereikt, wat betekent dat onze cijfers niet noodzakelijkerwijs meer significant afnemen”, aldus Shellenberger. “Maar voor de meeste van deze vleermuissoorten zijn ze al met meer dan 90% afgenomen. En nu bevinden we ons in een situatie waarin we deze overlevenden hebben van een witte neus en we proberen die overlevenden te beschermen.
De huidige natuurbeschermingsinspanningen zijn gericht op het ondersteunen van deze overlevenden met witte neus – zij die de ziekte krijgen maar alleen maar verzwakt zijn of helemaal geen symptomen vertonen. Het doel is om de kraamkolonies te beschermen, zodat de veerkrachtige vleermuizen kunnen overleven en zich kunnen voortplanten.
Na een hele winterslaap te hebben doorgebracht, keren deze vleermuissoorten elke zomer terug naar dezelfde bomen, aldus Shellenberger. Tijdens de warmere seizoenen zijn vleermuizen afhankelijk van het boshabitat en de bomen om te leven en te eten. Vleermuizen gebruiken bomen om hun volgende vliegende insectenmaaltijd te vinden – zoals muggen – en om te slapen terwijl ze voor hun jongen zorgen.
Sommige van deze rustbomen kunnen honderden kilometers verwijderd zijn van de plek waar de vleermuizen overwinteren. Als die bomen vanwege de ontwikkeling zijn verwijderd, moeten de vleermuizen op zoek gaan naar nieuwe rust- en foerageerplaatsen met behulp van vetreserves en energie die al is uitgeput als ze die winter het witte-neussyndroom hebben geleden en overleefd.
“Verlies en ontwikkeling van habitats kunnen het reproductiesucces van alle vleermuizen in Pennsylvania echt beïnvloeden, inclusief degenen die echt getroffen zijn door het witte-neussyndroom,” zei Shellenberger. Habitatverlies kan ook kraamgebieden of groepen bomen opbreken waar groepen vrouwelijke vleermuizen hun jongen samen grootbrengen.
Het natuurbehoudsplan van de Amerikaanse Fish and Wildlife Service geeft consistente richtlijnen voor natuurbehoudsmaatregelen die hun winter- en zomerhabitats beschermen. De instandhoudingsmaatregelen hebben bijvoorbeeld verschillende beperkingen op het kappen van bomen, afhankelijk van de tijd van het jaar.
“Het is belangrijk om geen bomen te verwijderen tijdens de zomerperiode, wanneer er pups zijn en de pups niet kunnen vliegen,” zei Giuliano. “Maar op andere momenten, als je in de buurt van een plek bent waar vleermuizen overwinteren, een grot of een mijn, (moet je) geen bomen verwijderen tijdens de herfstperiode, wanneer vleermuizen de gebieden die net buiten de winterslaap liggen, kunnen gebruiken om zich te clusteren en ontmoeten elkaar en onderzoeken de winterslaap om er zeker van te zijn dat dit de juiste temperatuur en het juiste klimaat is om in te overwinteren.”
Constructie buiten een grot of mijn kan invloed hebben op het klimaat binnenin. Trillingen door explosies kunnen verschuivingen in de winterslaap veroorzaken die de luchtstroom of vochtigheid kunnen veranderen waar de vleermuizen overwinteren.
