Vijf jaar geleden was ik een paar maanden in Berlijn en mijn vriend Michael nodigde me uit voor een bijeenkomst van zijn bierliefhebbers in een buurtbar. Het leek op een typische bar-hang, totdat een van de jongens een vlaggetje op tafel plantte: een insigne voor hun groep.
Dat leek een beetje vreemd: waarom hebben deze vrienden een vlag? Blijkt dat dit geen willekeurige bijeenkomst was voor een pint. Het was een .
Zoals ik heb geleerd, betekent Stammtisch (“shtom-tish”) “vaste tafel”. Het is een eeuwenoude Duitse traditie waarbij een groep gelijkgestemde mensen – traditioneel mannen – op een vast tijdstip in een bar of restaurant samenkomen om iets te drinken en te kletsen.
Michael en zijn Stammtisch-metgezellen genoten duidelijk van elkaars gezelschap. En zoals ik leerde, was het eigenlijk meer dan alleen maar een drankje delen: deze maandelijkse bijeenkomsten verdiepten hun vriendschappen.
En het had een elegante eenvoud: een vaste datum op de kalender om een groep mensen die je leuk vindt, te zien in een bar of restaurant, zodat niemand zijn huis hoeft op te ruimen.
Tegenwoordig heb ik een peuter thuis en het socialiseren zonder kind vergt meer planning. Het gemakkelijke comfort om vrienden te ontmoeten aan een bar voelt soms als een activiteit uit mijn zorgeloze jeugd, en ik heb er nu al heimwee naar.
Thuis in DC dacht ik onlangs aan Stammtisch en wat een leuke manier het is om mensen te zien die je leuk vindt. Ik vertelde dit aan een Duitse vriend, Amrai, terwijl we met onze kinderen door de dierentuin liepen en de geiten en alpaca’s bewonderden.
Amrai lachte en zei: ‘Weet je dat er een Stammtisch is die in DC bijeenkomt? Het zijn voornamelijk Duitsers.’ Omdat ik spijt had van mijn schaarse Deutsch, besloot ik mezelf te laten uitnodigen.
Dus op een recente koude, donkere decemberavond parkeerde ik mijn fiets buiten een brouwerijpub genaamd Right Proper, en stapte naar binnen. Ik werd opgewacht door warme gezelligheid en gesprekken – en veel mensen die de Stammtisch-traditie goed kennen.
De hoektafel in de hoekbar
Onder het kabaal van gebabbel en popmuziek door beschreef de organisator van de bijeenkomst, Andrea Shalal, de klassieke Stammtisch: “In elk Duits dorp is er een bar op de hoek, en in de hoek staat een tafel. Deze is gereserveerd voor het soort ouderen of andere stamgasten En ze zitten in de hoek en drinken hun bier en roken hun sigaretten en pontificeren over de stad en al haar gekte.”
Traditioneel hadden veel tavernes in Duitsland een grote, ronde tafel gereserveerd voor vaste gasten – Stammtisch verwijst naar zowel de tafel als degenen die daar samenkomen. Er zijn veel verhalen over buitenlandse reizigers die ongewild aan deze tafel plaatsnemen weggejaagd worden door de barman.
Deze Stammtisch in DC was een moderne variant: er waren vrouwen, niet alleen mannen. In plaats van die grote tafel zaten mensen met hun drankjes naast een bar. Maar iedereen leek het erover eens te zijn dat het basisformat van Stammtisch goed is.
“Toen ik opgroeide in de jaren ’80, ’90, begin jaren 2000, werd het idee van Stammtisch in de Duitse jeugd min of meer verworpen omdat ‘Dit is iets dat de generatie van onze ouders, de generatie van onze grootouders, zou doen'”, zegt Robert Christoffel. 45, die meer dan tien jaar geleden naar de VS verhuisde.
Maar hij merkt dat dit begint te veranderen.
“Veel van mijn vrienden in Duitsland, misschien omdat ze ook wat ouder zijn geworden, ontmoeten elkaar nu en richten een soort van Stammtisch op”, vertelde hij me.
In het moderne leven, omdat minder mensen naar de kerk gaan – wat in Duitsland misschien gevolgd wordt door een drankje in de herberg – kunnen deze bijeenkomsten nog belangrijker worden.
Werner Hein, die 80 jaar oud is, omschreef de Stammtisch als volgt: “Dat is een plek waar je elkaar persoonlijk ontmoet. Het is moeilijk om een Stammtisch op Zoom te zien.”
Een plek om je open te stellen
Vooral mannen kunnen het moeilijk vinden om kwetsbaar tegenover elkaar te zijn, aldus Hein. Maar te midden van de sfeer en herhaalde ontmoetingen van een Stammtisch begint er iets te gebeuren.
“Je stelt je open voor dingen, voor je heel persoonlijke dingen”, zei Hein. “Tegenwoordig moet ik bijna zeggen dat het belangrijker dan ooit is om een soort Stammtisch te hebben.”
Moet er bij een Stammtisch alcohol in het spel zijn? vroeg ik.
“Als je bieralcohol beschouwt, ja, dat denk ik ook,” antwoordde Christoffel, met een pintglas in de hand.
Wat dacht je van een koffie Stammtisch?
‘Dat heet een ,’ legde Hein uit. “Dat lijkt meer op de vrouwen die elkaar ’s middags ontmoeten voor een kop koffie met gebak. Ook weer een heel traditioneel Duits iets.”
Voor mij klinkt dat net zo goed als een bierpul – misschien beter.
Blijkt dat ik Kaffeekränzchen eigenlijk ken, hoewel ik de term nog nooit had gehoord. De afgelopen jaren heeft mijn vriendin Jordan regelmatig een bijeenkomst georganiseerd die zij Coffee Club noemde. Een groep van ons komt elke week op dezelfde tijd samen in een buurtcafé en hangt een uur lang rond onder het genot van cafeïne en gebak.
Bij Coffee Club praten we over onze banen, onze weekenden – en ons leven. Op een keer brachten verschillende leden jurken voor mij mee om te lenen voor een bruiloft, en er ontstond een geïmproviseerde catwalk.
Ik kan het niet elke week doen, maar dat is oké. De groep is groot genoeg zodat er geen druk is.
Te midden van de stress van het werk en de druk die het ouderschap met zich meebrengt, is dit regelmatige contact met de dames een betrouwbare bron van goede sfeer en medeleven geweest. Het is iets om naar uit te kijken, geen verplichting – net als de Stammtisch.
Ik vroeg Werner Hein of hij advies had voor iemand die misschien een Stammtisch zou willen beginnen.
Er is een beetje toewijding voor nodig, zei hij: “Een toewijding om plezier te hebben.”
En in ruil daarvoor? Een warme cirkel van verbinding, hoe koud het buiten ook is.
