Op de COP28-klimaattop komen landen overeen om af te stappen van fossiele brandstoffen

Voor het eerst sinds landen dertig jaar geleden bijeenkwamen om de klimaatverandering het hoofd te bieden, namen diplomaten uit bijna 200 landen deel Akkoord gegaan met een mondiaal handvest Dit roept expliciet op tot een “weggaan van fossiele brandstoffen” zoals olie, gas en steenkool, die de planeet op gevaarlijke wijze opwarmen.

Het alomvattende akkoord, dat tot stand komt tijdens het warmste jaar in de geschiedenis, werd woensdag bereikt na twee weken van fel debat op de VN-klimaattop in Dubai. Europese leiders en veel van de landen die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatgerelateerde rampen hebben aangedrongen op een taal waarin wordt opgeroepen tot een volledige “uitfasering” van fossiele brandstoffen. Maar dit voorstel stuitte op sterke tegenstand van grote olie-exporteurs als Saoedi-Arabië en Irak, maar ook van snel ontwikkelende landen als India en Nigeria.

Uiteindelijk bereikten de onderhandelaars een compromis: de nieuwe overeenkomst roept landen op om de mondiale transitie van fossiele brandstoffen dit decennium “op een eerlijke, ordelijke en rechtvaardige manier” te versnellen, en om halverwege de 20e eeuw helemaal te stoppen met het toevoegen van kooldioxide aan de atmosfeer. eeuw. Het roept landen ook op om de hoeveelheid hernieuwbare energie, zoals wind- en zonne-energie, die tegen 2030 wereldwijd wordt geïnstalleerd, te verdrievoudigen en de uitstoot van methaan, een krachtiger broeikasgas dan kooldioxide, op korte termijn te verminderen.

Hoewel eerdere VN-klimaatovereenkomsten er bij landen op hebben aangedrongen de uitstoot te verminderen, hebben ze vermeden expliciet te verwijzen naar de term ‘fossiele brandstoffen’, ook al is het verbranden van olie, gas en steenkool de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.

“De mensheid heeft eindelijk gedaan wat al veel eerder had moeten gebeuren”, zegt Wopke Hoekstra, Europees commissaris voor Klimaatactie. “Dertig jaar – dertig jaar! – hebben we geld uitgegeven om het begin van het einde van de fossiele brandstoffen te bereiken.”

De New Deal is niet juridisch bindend en kan op zichzelf geen enkel land tot actie dwingen. Veel politici, milieuactivisten en bedrijfsleiders die in Dubai bijeenkwamen, hoopten echter dat dit een boodschap zou sturen naar investeerders en beleidsmakers dat de verschuiving van fossiele brandstoffen niet gestopt kon worden. De komende twee jaar wordt van elk land verwacht dat het een formeel, gedetailleerd plan indient voor de manier waarop het de uitstoot van broeikasgassen tot 2035 wil terugdringen. Het akkoord van woensdag is bedoeld als leidraad voor deze plannen.

“Dit is geen verschuiving die van de ene op de andere dag zal plaatsvinden”, zei Susana Muhammad, de Colombiaanse minister van Milieu, deze week. “Hele economieën en samenlevingen zijn afhankelijk van fossiele brandstoffen. Fossieel kapitaal zal niet verdwijnen alleen omdat we hier een beslissing hebben genomen. Maar ze voegde eraan toe dat de overeenkomst “een krachtige politieke boodschap afgeeft dat dit de weg is.”

De deal vertegenwoordigt een diplomatieke overwinning voor de Verenigde Arabische Emiraten, het olierijke land dat deze gesprekken organiseerde in een uitgestrekt, schitterend tentoonstellingscentrum in Dubai onder een wazige hemel, op slechts 18 kilometer van ’s werelds grootste aardgascentrale.

Sultan Al Jaber, de functionaris van de Emiraten en oliedirecteur die de gesprekken leidt, kreeg te maken met klachten over belangenconflicten en overleefde vroege oproepen tot zijn ontslag. Een recordaantal lobbyisten voor fossiele brandstoffen overspoelde de top. Abu Dhabi National Oil Company, het bedrijf geleid door Al Jaber, investeert de komende vijf jaar minstens 150 miljard dollar om de booractiviteiten uit te breiden.

Maar de heer Al Jaber omschreef de uitfasering van fossiele brandstoffen ook als “onvermijdelijk” en zette zijn reputatie in op het vermogen om andere olieproducerende landen ervan te overtuigen een groot nieuw klimaatverdrag te ondertekenen.

“Gedurende de nacht en de vroege ochtenduren hebben we collectief gewerkt om tot een consensus te komen”, zei Al Jaber woensdagochtend tegen een zaal vol applaudisserende onderhandelaars. “Ik heb beloofd dat ik mijn mouwen zou opstropen. We hebben de basis om transformationele verandering te bewerkstelligen.

Het valt nog te bezien of landen de overeenkomst zullen uitvoeren. Wetenschappers zeggen dat landen de uitstoot van broeikasgassen dit decennium met ongeveer 43 procent zullen moeten terugdringen als ze de totale opwarming van de aarde willen beperken tot 1,5 graden Celsius, of 2,7 graden Fahrenheit, vergeleken met pre-industriële niveaus. Wetenschappers zeggen dat mensen boven dat niveau moeite kunnen hebben zich aan te passen aan de stijgende zeespiegel, bosbranden, zware stormen en droogte.

De mondiale uitstoot van fossiele brandstoffen is dit jaar echter tot recordniveaus gestegen, landen liggen momenteel op koers om deze vervuiling dit decennium met minder dan 10% terug te dringen, en de wereld is al met meer dan 1,2 graden Celsius opgewarmd. Veel wetenschappers zeggen dat het nu onwaarschijnlijk is dat de mensheid de temperatuurstijging tot 1,5 graden zal kunnen beperken, hoewel ze hieraan toevoegen dat landen er alles aan moeten doen om de temperatuurstijging zo laag mogelijk te houden.

Vertegenwoordigers van kleine eilanden waarvan de kusten en bronnen verdwijnen onder de stijgende zeeën Het is gevuld met zout waterHij zei dat het nieuwe klimaatakkoord “een reeks mazen in de wet” had en niet genoeg was om een ​​ramp te voorkomen.

“Dit proces heeft ons in de steek gelaten”, zegt Anne Rasmussen, de hoofdonderhandelaar van Samoa, die klaagde dat de deal werd goedgekeurd terwijl een groep van 39 kleine eilandstaten niet in de zaal aanwezig was. “We hebben stapsgewijze vooruitgang geboekt vergeleken met de normale gang van zaken, terwijl wat we echt nodig hebben grote veranderingen zijn.”

Eerdere klimaatovereenkomsten zijn er vaak niet in geslaagd betekenisvolle actie aan te moedigen. In 2021 sloten landen in Glasgow een overeenkomst om kolencentrales ‘uit te faseren’. Maar Groot-Brittannië keurde pas een jaar later een nieuwe kolenmijn en het mondiale gebruik van steenkool goed Sindsdien is het gestegen naar recordniveaus.

Zelfs toen de Amerikaanse en Europese onderhandelaars hard aandrongen op een akkoord om het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken, wezen milieuactivisten erop dat de Amerikaanse olieproductie steeg, terwijl de Europese landen miljarden uitgaven aan nieuwe aardgasimportterminals. oorlog. in Oekraïne.

Amerikaanse functionarissen hebben het feit naar voren gebracht dat het Congres onlangs honderden miljarden dollars heeft goedgekeurd voor de adoptie en productie van schone energietechnologieën, zoals zonnepanelen, elektrische voertuigen en warmtepompen, die de honger naar olie, steenkool en aardgas in de wereld zouden helpen beteugelen.

Terwijl diplomaten met blauwe ogen in Dubai tijdens nachtelijke sessies debatteerden over het taalgebruik in de tekst, werden ze gedwongen om gedetailleerder dan ooit tevoren te worstelen met de grimmige realiteit en uitdagingen van de mondiale transitie, weg van fossiele brandstoffen.

Saoedi-Arabië en olie- en gasbedrijven hebben gezegd dat de gesprekken zich moeten concentreren op de uitstoot, in plaats van op de fossiele brandstoffen zelf, en zeggen dat technologieën zoals het afvangen en opslaan van koolstof de broeikasgassen uit olie en gas kunnen opvangen en begraven en het voortgezette gebruik ervan mogelijk kunnen maken. Tot nu toe hebben landen moeite gehad om deze technologie op grote schaal in te zetten.

Andere wereldleiders hebben geantwoord dat de beste manier om de uitstoot terug te dringen is door over te schakelen op schonere vormen van energie, zoals zonne-, wind- of kernenergie, waarbij de koolstofafvang wordt gereserveerd voor zeldzame situaties waarin alternatieven niet beschikbaar zijn.

De uiteindelijke tekst roept landen op om de CO2-afvang te versnellen “vooral in sectoren die moeilijk te beperken zijn.” Maar sommige onderhandelaars uitten hun bezorgdheid dat bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken deze taal zouden kunnen misbruiken om in hoog tempo emissies te blijven vrijgeven, terwijl ze beloven de emissies later af te vangen.

In de definitieve overeenkomst wordt ook erkend dat zogenaamde transitiebrandstoffen een rol kunnen spelen in de transitie naar schone energie en het waarborgen van de energiezekerheid. De ‘transitiebrandstof’ wordt algemeen gezien als een symbool van aardgas, iets waar gasproducerende landen als Rusland en Iran om hebben gevraagd. Sommige landen die een einde wilden maken aan het gebruik van fossiele brandstoffen waren van streek door de opname van die taal.

Een eerder ontwerp van de overeenkomst had er bij landen op aangedrongen te stoppen met het verlenen van vergunningen voor nieuwe kolencentrales, tenzij ze de uitstoot van kooldioxide konden opvangen en begraven. Maar landen als China en India, die nog steeds enorme nieuwe kolencentrales bouwen om aan de groeiende vraag naar energie te voldoen, hebben zich tegen al te strenge beperkingen verzet. Taal over nieuwe kolencentrales is uit de definitieve versie verwijderd.

Veel Afrikaanse landen hebben sterke kritiek geuit op het idee dat alle landen het gebruik van fossiele brandstoffen in hetzelfde tempo moeten verminderen. Ze zeiden dat Afrikaanse landen zonder externe financiële hulp hun olie- en gasreserves zullen moeten exploiteren om rijk genoeg te worden om de transitie naar schone energie te financieren.

“Van Nigeria, of zelfs van Afrika, eisen dat ze fossiele brandstoffen geleidelijk afschaffen, is hetzelfde als ons vragen te stoppen met ademen zonder levensondersteuning”, zegt Isaac Salako, de Nigeriaanse minister van Milieu. “Dit is onaanvaardbaar en niet mogelijk.”

Sommige wereldleiders hebben rijke uitstoters zoals de Verenigde Staten, Europa en Japan bekritiseerd omdat ze er niet in zijn geslaagd adequate financiële steun te bieden aan lage-inkomenslanden om hen te helpen de overstap te maken van fossiele brandstoffen. In landen als Afrika, Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië worden ontwikkelingslanden geconfronteerd met hoge rentetarieven, waardoor het moeilijk is nieuwe duurzame energieprojecten te financieren.

In de nieuwe overeenkomst wordt het belang van financiering benadrukt, maar landen zijn overeengekomen om de kwestie volgend jaar tijdens de volgende ronde van klimaatbesprekingen in Bakoe, Azerbeidzjan, aan te pakken.

“De tekst roept op tot een transitie weg van fossiele brandstoffen in dit kritieke decennium, maar de transitie wordt noch gefinancierd, noch rechtvaardig”, zegt Mohamed Addo, directeur van de milieugroep Power Shift Africa. “Het ontbreekt ons nog steeds aan voldoende financiering om de ontwikkelingslanden te helpen koolstofarm te worden, en er moeten grotere verwachtingen zijn van rijke producenten van fossiele brandstoffen om deze als eerste uit te faseren.”

Ondertussen hebben oorlogen en onrust elders in de wereld een schaduw geworpen op de klimaatbesprekingen, die al werden gekenmerkt door scherpe meningsverschillen tussen landen. Traditioneel vereisen de VN-regels dat elke overeenkomst op een klimaattop bij consensus wordt goedgekeurd, en elk afzonderlijk land kan de consensus dwarsbomen.

Wekenlang hadden diplomaten moeite om het eens te worden over de locatie van de top van volgend jaar, omdat Rusland zijn veto bleef gebruiken tegen Oost-Europese landen die kritiek hadden op de invasie van Oekraïne. De ontwikkelingslanden in de conferentiezalen voelden zich boos toen de Verenigde Staten hun veto gebruikten tegen een resolutie van de Verenigde Naties voor een staakt-het-vuren in Gaza.

Nadat het akkoord woensdag werd bereikt, zei John Kerry, de speciale gezant van president Biden voor klimaatverandering, dat het aantoonde dat landen ondanks hun grote meningsverschillen nog steeds kunnen samenwerken.

“In een wereld vol oorlog in Oekraïne en het Midden-Oosten en alle andere uitdagingen van een instortende planeet, is dit het moment waarop het multilateralisme samenkomt en mensen individuele belangen nemen en proberen het algemeen belang te definiëren”, zei Kerry. . “Het is moeilijk. Het is het moeilijkste in de diplomatie. Het is het moeilijkste in de politiek.”

Maar er zijn nog steeds tekenen van aanhoudende bitterheid en wantrouwen. “Ontwikkelde landen praten veel over ambitie bij het aanpakken van de klimaatcrisis als ze voor de media staan”, zegt Diego Pacheco, hoofdonderhandelaar van Bolivia. “Maar in de onderhandelingsruimten van deze conferentie belemmeren ze, creëren ze vervormingen en verwarring en voegen ze complexiteit toe aan alle kwesties die de prioriteiten van de ontwikkelingslanden vertegenwoordigen.”

Toen arbeiders op de klimaatconferentie in Dubai koffiekiosken ontmantelden om plaats te maken voor ‘Winter City’, een feest vol kerstmannen dat vrijdag op de locatie zou openen, keken velen al uit naar de komende grote klimaatbijeenkomsten. Regeringen moeten nog steeds concrete stappen ondernemen om de financiering voor schone energie te vergroten, waaronder een alomvattende hervorming van de Wereldbank en andere internationale financiële instellingen.

“Voorvechters van de snelle uitfasering van fossiele brandstoffen, of het nu gaat om kleine eilandstaten of grote economieën, hebben de rest van de wereld ertoe aangezet te beseffen dat deze transitie niet kan worden gestopt”, zegt Tom Evans, klimaatbeleidsadviseur bij onderzoeksorganisatie E3G. “Maar dit is slechts een kleine eerste stap.”

Lisa Friedman, Somini Sengupta En Jenny Bruto Hij droeg verslaggeving bij vanuit Dubai.