Herkennen hanen hun spiegelbeeld? Zelfbewustzijn verkennen

samenvatting: Kippen, vaak gezien als eenvoudig van geest, lopen nu voorop in onderzoeken naar zelfbewustzijn.

De onderzoekers merken op dat hanen zichzelf waarschijnlijk in spiegels zullen herkennen. Het succes van deze erkenning hangt echter grotendeels af van experimentele omstandigheden.

De studie daagt traditionele tests van zelfbewustzijn bij dieren uit en benadrukt de noodzaak van meer milieurelevante experimenten.

Belangrijkste feiten:

1. Hanen kunnen zichzelf mogelijk in de spiegel herkennen, een mogelijke indicator van zelfbewustzijn.
2. De klassieke ‘cijfertest’ van zelfherkenning is mogelijk niet op alle dieren van toepassing, en de context van de test is van groot belang.
3. Hanen maken doorgaans alarmoproepen in de aanwezigheid van een soortgenoot wanneer ze worden bedreigd door een roofdier, maar dit gedrag verandert wanneer ze hun eigen reflex tegenkomen.

bron: Universiteit van Bonn

Krabben, gorgelen, eieren leggen – dat is alles? Iedereen die betrokken is bij het fokken van kippen weet dat dieren tot zoveel meer in staat zijn dan dat.

Onderzoekers van de universiteiten van Bonn en Bochum hebben in samenwerking met de MSH Hamburg Medical School bewijs gevonden dat hanen zichzelf in een spiegel kunnen herkennen.

Of dit werkt hangt echter af van de experimentele omstandigheden, een bevinding die verder gaat dan alleen de ervaring met hanen, en ook voor andere diersoorten interessant kan zijn.

Het onderzoek is nu gepubliceerd in het tijdschrift Eén pluspunt.

“Het vermogen van dieren om zichzelf te herkennen en daardoor zelfbewustzijn te hebben is een van de kernvragen in gedragsonderzoek”, zegt promovenda Sonja Helmacher, die samen met collega dr. Inga Tieman al jaren wetenschappelijk onderzoek doet naar de kippenopfok aan het MIT . Instituut voor Landbouwtechniek, Universiteit van Bonn.

Het idee om met kippen voor een spiegel te experimenteren kwam bij de wetenschappers samen met prof. dr. Onur Gunturkun van de afdeling biopsychologie van de Ruhruniversiteit in Bochum.

Een gebruikelijke test voor zelfherkenning voor een spiegel is de zogenaamde ‘markertest’. Op de kop van het dier wordt bijvoorbeeld een gekleurd merkteken geplaatst dat een individu alleen voor een spiegel kan herkennen.

Als het dier het gemarkeerde gebied op zijn lichaam voor de spiegel begint te verkennen, is dit een bewijs dat het zijn spiegelbeeld als zichzelf heeft herkend.

Deze test werkt echter niet altijd. Sommige dieren waarvan men denkt dat ze zelfbewust zijn, letten niet op de spiegel. Misschien omdat ze zich ongemakkelijk voelen in de ‘kunstmatige’ experimentele omgeving?

Pas de ervaring aan aan milieurelevant gedrag

“Ons doel was om de spiegeltest uit te voeren in een omgeving die beter aangepast is aan het ecologisch relevante gedrag van kippen”, zegt dr. Inga Tieman. Professor Onur Gunturkun kwam op het idee om het natuurlijke gedrag van gevederde vogels in het experiment te gebruiken:

“Sommige kippen, vooral hanen, waarschuwen hun geheimen met speciale oproepen wanneer er een roofdier verschijnt – zoals een roofvogel of een vos.”

Aan de andere kant, als hanen alleen een roofdier tegenkomen, blijven ze meestal stil om te voorkomen dat ze de aandacht van het roofdier trekken en slachtoffer worden.

“De alarmoproep is het ideale gedrag dat kan worden geïntegreerd in een test van zelfbewustzijn die relevanter is voor de omgeving”, zegt de biopsycholoog van de Universiteit van Bochum.

Het onderzoeksteam wilde eerst onderzoeken of hanen daadwerkelijk alarmbellen geven in de aanwezigheid van een soortgenoot en stil blijven als ze alleen zijn.

Hiervoor hebben onderzoekers van de Universiteit van Bonn een proeftuin opgezet op de campus van Frankenfurst. Er was een net dat de twee delen scheidde waardoor de hanen elkaar konden zien. Vervolgens werd een roofvogel op het plafond van een kamer gedropt.

De onderzoekers testten 58 hanen. Om de resultaten statistisch te valideren, werd het experiment drie keer herhaald met elke haan. In totaal maakten de hanen 77 alarmoproepen in aanwezigheid van een soortgenoot, maar slechts 17 als ze alleen waren.

“Sommige dieren zijn brutaler, andere zijn banger”, zegt Sonja Helmacher.

“Maar het resultaat laat zien dat de meeste hanen wel waarschuwen in de aanwezigheid van een soortgenoten roofdier wanneer er een roofdier in zicht is.”

De volgende stap was het plaatsen van een spiegel tussen de twee delen in plaats van het gaas. Hoe reageerden de hanen in de aanwezigheid van hun spiegelbeeld en de roofvogel? Opnieuw werd de test bij elk dier drie keer uitgevoerd. In totaal werden er tijdens 174 onderzoeken slechts 25 alarmoproepen gegenereerd.

“Dit bewijst dat de hanen hun spiegelbeeld niet voor iets specifieks hebben aangezien”, zegt Sonia Hellmacher.

Het resultaat is een indicatie dat de hanen zichzelf mogelijk hebben herkend in hun spiegelbeelden. Er bestaat echter op zijn minst een theoretische mogelijkheid dat de dieren in hun beeld een vreemd dier zagen dat hun gedrag nabootste, en daarom werd de alarmoproep achterwege gelaten.

“Verder onderzoek is hier nog steeds nodig”, vult Inga Tieman aan. Ter vergelijking voerde het team ook de klassieke cijfertest uit: hier vertoonden de hanen geen gedrag waaruit bleek dat ze zichzelf in de spiegel herkenden.

Het onderzoeksteam ziet in de resultaten duidelijk bewijs dat de klassieke spiegelmarkeringstest betrouwbaardere resultaten oplevert wanneer het gedrag van een soort is ingebed in een ecologisch relevante context.

“In een klassieke situatie toont de haan misschien geen gevoel van eigenwaarde”, zegt Onur Gunturkun. “Maar wanneer hij wordt bedreigd door een roofdier, wordt het duidelijk dat zijn spiegelbeeld niet een andere haan is, maar hijzelf.”

Deze aanpak zou ook geschikt kunnen zijn voor andere diersoorten. Ook meer onderzoek naar zelfherkenning en zelfbewustzijn bij dieren is een belangrijke basis voor de discussie over dierenrechten en dierenwelzijn, aldus de onderzoekers.

Over zelfbewustzijn Onderzoeksnieuws

auteur: Sonya Helmacher
bron: Universiteit van Bonn
communicatie: Sonia Hellmacher – Universiteit van Bonn
afbeelding: Afbeelding toegeschreven aan Neuroscience News

Originele zoekopdracht: Vrije toegang.
“Hanen waarschuwen de vogel in de spiegel niet: de cognitieve ecologie van zelfherkenning in de spiegel“Door Sonia Hellmacher et al. Eén pluspunt

een samenvatting

Hanen waarschuwen de vogel in de spiegel niet: de cognitieve ecologie van zelfherkenning in de spiegel

Het aanraken van een merkteken op je lichaam terwijl je dat merkteken in een spiegel ziet, is een associatie met zelfbewustzijn en lijkt beperkt te blijven tot mensapen en een paar andere soorten. Dit model levert echter vaak vals-negatieve resultaten op en kan de geleidelijke ontwikkelingstransitie van zelfherkenning fragmenteren.

We veronderstelden dat dit vermogen wijdverspreider zou zijn als het op milieugebied zou worden getest en ontwikkelden een dergelijke procedure voor een onwaarschijnlijke kandidaat: kippen (Gallus gallus domestica).

Hanen waarschuwen soortgenoten als ze een roofdier in de lucht zien, maar niet als ze alleen zijn. Door gebruik te maken van dit natuurlijke gedrag hebben we individuele hanen alleen getest, met een ander mannetje, of met een spiegel terwijl het silhouet van een havik boven hen uit zweeft.

Hanen maken vooral alarmbellen in het bijzijn van iemand anders, maar niet als ze alleen zijn of als ze zichzelf in de spiegel zien. Onze vogels daarentegen slaagden niet voor de klassieke spiegeltest. Kippen kunnen hun spiegelbeeld dus herkennen als hun eigen spiegelbeeld, wat op treffende wijze illustreert hoeveel perceptie geworteld is in de omgeving.