Een historische verandering: Nederland neemt een juridisch besluit…

Het is het einde van een tijdperk. Wijzigingen in de Gaswet en de Mijnbouwwet – die momenteel ter behandeling in de Eerste Kamer liggen – zouden nadrukkelijk het einde betekenen van de gaswinning uit het Groningenveld.

Op 29 mei 1959 werd in het Groningse gehucht Colham gas ontdekt, een sleutel tot de naoorlogse economie van Nederland. Aanvankelijk werd de omvang van het Groningenveld geschat op 60 miljard kubieke meter; De huidige schattingen bedragen echter 2700 miljard kubieke meter, waardoor dit het grootste aardgasveld in Europa en een van de grootste ter wereld is.

Nederlandse ziekte

De afgelopen 60 jaar heeft Nederland in totaal ruim 363 miljard euro aan gaswinning gegenereerd. De impact op de Nederlandse economie was zo groot dat The Economist de term bedacht Nederlandse ziekteDe schijnbare achteruitgang van de verwerkende industrie volgde op de ontdekking van een grote hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen.

Overmatige uitgaven aan aardgas

De ecologische en sociale kosten van de gaswinning zijn steeds duidelijker geworden naarmate de frequentie van aardbevingen als gevolg van bodemdaling toeneemt. In 2023 werden ruim een ​​kwart miljoen schadeclaims ingediend. Een ongekende aardbeving met een kracht van 3,6 in Huizinge in 2012 versnelde het publieke debat over de impact van de gaswinning.

Het begin van het einde

De echte doorbraak kwam pas in 2018, na de aardbeving met een kracht van 3,4 in Zeerijp. Na de aardbeving heeft het kabinet besloten om in 2030 te stoppen met de winning van gas uit het Groningenveld. Deze datum werd verder opgeschoven na een nieuwe sterke aardbeving in Westerwijtwerd in mei 2019.

Door de aardbeving in Zeerijp in 2018 ontstond er een momentum: de wet van 17 oktober 2018 wijzigde de Gaswet en de Mijnbouwwet om de gasproductie uit het Groningenveld te verminderen. In maart 2019 heeft de Tweede Kamer een resolutie aangenomen van lid Tom van der Lee. Parlementaire enquête Bij de gaswinning in Groningen. Deze onderzoeken worden in Nederland minder vaak gebruikt en wegen zwaarder.

Wetsontwerp 36441, ingediend voor debat in de Senaat, wijzigt de Gaswet en de Mijnbouwwet om elke toekomstige gasproductie uit het Groningenveld uitdrukkelijk te verbieden. Het wetsvoorstel stelt een duidelijke einddatum voor de gasproductie uit het veld voor, stelt het wettelijke kader vast voor het beëindigen van de gaswinning, wijzigt het regelgevingskader met betrekking tot de gasleveringszekerheid en bevat maatregelen na de winning van het Groningenveld.

Gevolgen voor de energiesector

De impact is tweeledig: enerzijds voorziet het in het stopzetten van de gaswinning, en anderzijds definieert het de eisen voor belanghebbenden om verder te komen. Veranderingen omvatten post-extractieactiviteiten voor buiten gebruik gestelde locaties.

In het bijzonder moeten houders van een winningsvergunning maatregelen nemen om nadelige effecten na de winning, zoals potentiële seismische activiteit, tot een minimum te beperken. Ze zijn ook verantwoordelijk voor het ondersteunen van analyses van seismische activiteit. Ook verlegt het wetsvoorstel de rapportage-inspanningen; Deze verantwoordelijkheid ligt vooral bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM – Nederlandse Aardolie Maatschappij). Shell en ExxonMobil zijn gezamenlijk eigenaar van NAM met een gelijk belang. De NAM beschikt sinds de start van de gaswinning in Nederland over een grote concessie in de Nederlandse gasexploratie.

Wijzigingen die van invloed zijn

Het Huis van Afgevaardigden heeft het wetsvoorstel op 12 maart comfortabel aangenomen met 146 van de 150 stemmen; Alleen het Forum voor Democratie (FVD) en JA21 stemden tegen het wetsvoorstel. De moties en amendementen die samen met het wetsvoorstel zijn aangenomen, zijn aanzienlijk.

De succesvolle wijziging van Kamerlid Tjeerd de Groot maakt het verlenen van vergunningen voor de winning van mineralen en gas in het Natura 2000-beschermde Waddengebied niet langer mogelijk en beperkt de gaswinning in Nederland. De wijziging komt na een dispuut tussen de NAM en het kabinet, dat leidde tot een uitspraak van de Raad van State dat het kabinet duidelijk moet maken of zij boringen in de Waddenzee zal toestaan. Staatssecretaris van Mijnbouw Hans Wilbreif zei vóór de stemming dat mijnbouw in het gebied niet zou zijn toegestaan.

Er zijn aanvullende wijzigingen in het wetsvoorstel aangenomen, waardoor de aansprakelijkheid na scheiding voor de NAM wordt vergroot. Bovendien zou een nieuwe wijziging van concessiehouders eisen dat zij bij elke goedkeuring van een nieuw winningsproject in Nederland voldoen aan criteria voor sociale verantwoordelijkheid, en niet alleen bij het afgeven van de initiële exploratie- en winningsvergunning.

Beveiligingsuitdagingen

In het huidige energieklimaat brengt het stoppen van de gaswinning uit het Groningenveld uitdagingen op het gebied van de energiezekerheid voor Nederland met zich mee. Hoewel de huidige wet- en regelgeving de winning uit het Groningenveld al ernstig beperkt, heeft het kabinet de mogelijkheid opengelaten om de winning indien nodig te hervatten. Wanneer dit wetsvoorstel in werking treedt, is de Groningen Field Failsafe geheel verdwenen.

Bovendien wordt de gasvoorziening in Europa nog steeds ernstig getroffen door de Russische invasie van Oekraïne, wat leidt tot een grotere vraag naar gas uit alternatieve bronnen, zoals de invoer van vloeibaar aardgas (LNG) en, waar mogelijk, binnenlandse winning. Nederland heeft zijn LNG-import al vergroot en zal daar in ieder geval in de nabije toekomst afhankelijk van zijn. Volgens de Amerikaanse Energy Information Administration is Nederland een van de grootste importeurs van Amerikaans LNG, dat een aanzienlijke ecologische voetafdruk heeft als gevolg van transport- en methaanverliezen als gevolg van de schaliegasproductie in de VS.

Ook zal worden gewerkt aan het vergroten van de winning van de resterende gasvelden in Nederland. Ongeveer 50 procent van deze velden ligt in de Noordzee. In 2022 vertelde minister van Buitenlandse Zaken Willbrief het Parlement over het plan van de regering om de gaswinning uit de Noordzee te vergroten. In een daaropvolgende mededeling in september 2023 erkende Vijlbrief echter dat deze inspanningen tot nu toe niet succesvol zijn geweest. Na het uitblijven van resultaten heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin het kabinet wordt opgeroepen aanvullende maatregelen te nemen om de winning uit de Noordzee te vergroten.

Hoewel de gaswinning uit de Groningenvelden hoogstwaarschijnlijk zal eindigen, blijft gas ook in de nabije toekomst een belangrijk onderdeel van de Nederlandse energiemix. In de toekomst is het van cruciaal belang om de gaswinning aan de Nederlandse kusten met succes te versnellen en tegelijkertijd hernieuwbare bronnen verder te ontwikkelen.

Blijf de risico's op wet- en regelgeving over de hele wereld voor

U hoeft geen uren meer handmatig te besteden aan het handmatig beoordelen van honderden en duizenden potentieel impactvolle beleids- en geopolitieke ontwikkelingen waarmee uw organisatie wordt geconfronteerd. FiscalNote's Global Policy Analysis & Reporting zet wat belangrijk is voor u. Onze beleidsexperts staan ​​klaar om als krachtvermenigvuldiger te fungeren om kansen, risico's en trends over de hele wereld te identificeren en deze te ondersteunen met diepgaande analyses.

Van het volgen van veranderende wet- en regelgeving op lokaal, staats-, federaal en mondiaal niveau tot het beoordelen van geopolitieke risico's en het begrijpen ervan met aangepaste analyses: FiscalNote begeleidt u bij elke stap. Met een uitgebreid productenportfolio kunnen professionals in de lucht- en ruimtevaart voorop blijven zonder ook maar één stap te missen.