In Iran vieren vervroegde controleposten en ontruimingen aan universiteiten de eerste verjaardag van de Mahsa Amini-protesten | Internationale

Controleer controlepunten. Internetstoringen. Desinfectie van universiteiten.

De theocratie in Iran doet zijn uiterste best om de komende verjaardag van de protesten over de verplichte hijabwet van het land te negeren, en om elke mogelijkheid van verdere onrust te onderdrukken.

De dood van de 22-jarige Mahsa Amini op 16 september blijft echter door heel Iran weerklinken. Sommige vrouwen kiezen ervoor de hijab niet te dragen, ondanks het toenemende optreden van de autoriteiten.

De graffiti, waarschijnlijk gericht tegen de Iraanse regering, werd snel zwart geschilderd door gemeentewerkers in Teheran. Universiteitsprofessoren werden ontslagen vanwege hun kennelijke steun aan de demonstranten.

De internationale druk op Iran blijft hoog, zelfs nu de regering na jaren van confrontatie de spanningen met andere landen in de regio en het Westen probeert te kalmeren.

“Het gebruik van ‘openbare onfatsoenlijkheid’ als wapen om de vrijheid van meningsuiting van vrouwen en meisjes te ontzeggen, ontneemt hen enorm en zal genderdiscriminatie en marginalisering verankeren en uitbreiden”, waarschuwden onafhankelijke VN-experts eerder deze maand.

De demonstraties over de dood van Amini, die uitbraken nadat ze een jaar geleden door de zedenpolitie van het land was gearresteerd wegens het dragen van de hijab, vertegenwoordigden een van de grootste uitdagingen waarmee het Iraanse theocratische regime werd geconfronteerd sinds de Islamitische Revolutie van 1979. Het harde optreden van de veiligheidstroepen leidde tot Daarna werden ruim 500 mensen gedood en ruim 22 duizend mensen gearresteerd.

De Iraanse regering, waaronder de hoogste leider Ayatollah Ali Khamenei, heeft het Westen de schuld gegeven van het aanwakkeren van de onrust, zonder bewijs te leveren om deze bewering te staven. De protesten hebben echter brandstof gevonden in de wijdverbreide economische pijn waarmee de 80 miljoen Iraniërs te maken hebben gehad sinds de ineenstorting van de nucleaire deal van Iran met de wereldmachten, nadat de voormalige president Donald Trump Amerika in 2018 eenzijdig uit de overeenkomst had teruggetrokken.

Met de terugkeer van de westerse sancties stortte de Iraanse munteenheid – de rial – in, waardoor het spaargeld van mensen wegvaagde. De prijzen van voedsel en andere levensbehoeften zijn scherp gestegen nu de inflatie het land in zijn greep houdt, deels als gevolg van de mondiale druk in de nasleep van de coronaviruspandemie en de Russische oorlog tegen Oekraïne. Het werkloosheidspercentage bedraagt ​​officieel in totaal 8%, hoewel één op de vijf jonge Iraniërs werkloos is.

Op video’s van de demonstraties van vorig jaar was te zien dat veel jonge mensen aan de protesten deelnamen, wat ertoe leidde dat de autoriteiten zich de afgelopen weken sterker op Iraanse universiteiten leken te richten. Er is historische prioriteit voor deze zorgen: in 1999 raasden door studenten geleide protesten door Teheran en werden ten minste drie mensen gedood en 1.200 gearresteerd toen de demonstraties zich snel naar andere steden verspreidden.

Hoewel universiteitscampussen grotendeels een van de weinige veilige plekken zijn gebleven waar studenten kunnen demonstreren, is het laatste harde optreden door de universiteiten zelf gevoeld. Het afgelopen jaar zei de Iraanse Student Union Council dat honderden studenten vanwege de protesten te maken kregen met disciplinaire commissies op hun universiteiten.

In dezelfde periode werden minstens 110 universiteitsprofessoren en docenten ontslagen of tijdelijk geschorst, volgens een rapport gepubliceerd door de hervormingsgezinde krant Al-Etemad. De ontslagen waren voornamelijk geconcentreerd op scholen in Teheran, waaronder de Tehran Azad Universiteit, de Teheran Universiteit en de Teheran Medische Universiteit.

Etemad zei dat de ontslagenen in twee groepen waren verdeeld: leraren die zich zorgen maakten over de verkiezing van de harde president Ebrahim Raisi en degenen die de protesten steunden die volgden op de dood van Amini.

Maar ook op andere scholen zijn er schietpartijen geweest.

Aan de Sharif Universiteit voor Technologie in Teheran behoorde professor kunstmatige intelligentie en bio-informatica Ali Sharifi Zarchi, die zijn studenten steunde die deelnamen aan de protesten en later werd ondervraagd door Iraanse veiligheidstroepen, tot degenen die werden ontslagen.

Een petitie waarin de universiteit werd opgeroepen zijn uitzetting in te trekken, werd door 15.000 mensen ondertekend.

“De druk op professoren en studenten is een zwarte vlek op de eervolle geschiedenis van #TehranUniversity en moet gestopt worden”, schreef Zarchi vóór zijn ontslag online.

Tot de universiteitsprofessoren die ook werden ontslagen, behoorden Hossein Alaei, een voormalig commandant van de paramilitaire Revolutionaire Garde en vice-minister van Defensie, en Reza Salehi Amiri, een voormalig minister van Cultuur. Tien jaar geleden had Alaei Khamenei ooit vergeleken met de voormalige sjah van Iran, terwijl Amiri een voormalige functionaris was in de regering van de relatief gematigde president Hassan Rouhani.

Rouhani, wiens regering in 2015 het nucleaire akkoord met de wereldmachten bereikte, bekritiseerde de ontslagen van universiteiten.

“Het vernietigen van het prestige van universiteiten en hun professoren… is een verlies voor de studenten, de wetenschap en het land”, zei Rouhani, volgens een rapport op de online nieuwswebsite “Jamran”.

De president van de Universiteit van Teheran, Mohammad Moghimi, had geprobeerd de ontslagen te verdedigen en beschreef de professoren als geconfronteerd met ‘ethische problemen’. Sommige hardliners probeerden ook vol te houden dat de ontslagen niet politiek waren, hoewel de harde krant Kayhan de ontslagen rechtstreeks in verband bracht met de demonstraties.

“Het heeft geen zin om iemand onder toezicht van buitenlanders tegen het regime te laten propageren”, schreef de krant.

Demonstranten in de straten van Teheran zeggen dat de maatregel van de regering de situatie waarschijnlijk zal verergeren.

“Ze willen hun mensen naar de universiteit halen in de hoop het protest te stoppen, maar wij studenten zullen onze bezwaren tonen op een manier die zij zich niet kunnen voorstellen”, zegt Shima, een 21-jarige universiteitsstudent. “Ze zijn er niet in geslaagd de protesten van vorig jaar te voorkomen, omdat niemand aardbevingen kan voorspellen.”

Farnaz, een 27-jarige universiteitsstudent, voegde eraan toe dat de autoriteiten ‘windmolens met houten zwaarden bestrijden’. Beide vrouwen gaven alleen hun voornaam uit angst voor vergelding.

De regering probeert publiekelijk te zwijgen over het jubileum. Raisi heeft de naam van Amini nooit genoemd tijdens een recente persconferentie met journalisten – die ook terloops naar de demonstraties verwezen. De Iraanse staats- en semi-officiële media vermeden ook het vermelden van de verjaardag, wat meestal duidt op druk van de regering.

Maar activisten hebben privé melding gemaakt van een stijging in het aantal mensen dat wordt ondervraagd en gearresteerd door veiligheidstroepen, waaronder Amini’s oom.

Saleh Nikbakht, de advocaat van de familie Amini, wordt geconfronteerd met een rechtszaak waarin hij wordt beschuldigd van het verspreiden van ‘propaganda’ tijdens zijn interviews met buitenlandse media.

De afgelopen dagen zijn er meer politieagenten in de straten van Teheran waargenomen, waaronder onverwachte controleposten voor motorrijders in de hoofdstad van het land. Volgens de belangenorganisatie NetBlocks is de internettoegang de afgelopen dagen aanzienlijk verstoord.

In het buitenland meldden Iraanse staatsmedia dat iemand dit weekend banden in brand had gestoken voor de Iraanse ambassade in Parijs. In verschillende steden in het buitenland staan ​​zaterdag demonstraties gepland ter gelegenheid van het jubileum.

Schrijf u bij ons in Wekelijkse nieuwsbrief Voor meer Engelstalige berichtgeving van EL PAÍS USA Edition