Een Libisch gezin vertelt hoe zij de dodelijke overstromingen overleefden

Ze werden vrijdag begraven in het rode slib dat de storm Daniël achterliet toen die door de vallei raasde en deze stad met 8.000 inwoners in het oosten van Libië bedekte. De familie zei dat er vijftien mannen nodig waren om lagen vuil van de marmeren vloeren te verwijderen. Het trauma zal moeilijk uit te wissen zijn.

Bruidegom Alam was aan het herstellen in een nabijgelegen stad toen verslaggevers van de Washington Post het huis bezochten. De bruid was bij haar familie. Ze hebben hun trouwdag nooit gevierd.

‘We zijn nu bang voor de regen,’ zei Allams broer, Nizar, terwijl hij in wat er nog over was van hun keuken stond.

Een ramp van ‘mythische proporties’ in het oosten van Libië, dat werd verwoest door overstromingen

In dit door oorlog verscheurde land zouden wel 20.000 mensen kunnen omkomen als gevolg van een perfecte storm van extreem weer en verwaarlozing door de staat. Terwijl reddingswerkers naar de vermisten zoeken en de doden begraven, dragen de overlevenden hun wonden.

Toen op zondag twee slecht onderhouden dammen doorbraken en een torenhoge watermuur op nietsvermoedende steden en dorpen loslieten, verpesten ze zowel gewone avonden als speciale gelegenheden.

In Derna, de zwaarst getroffen stad, werden twee pasgetrouwden dood onder hun trap aangetroffen: de bruid in haar jurk en de bruidegom in zijn pak. Buiten het kraamkliniek waren twee broers donderdag op zoek naar hun zus en haar pasgeboren baby nadat hun huis was weggevaagd.

“Het is een tragedie waar klimaat en capaciteit botsen”, zei Martin Griffiths, een humanitaire hulpfunctionaris van de VN, vrijdag tijdens een persconferentie in Genève. Hij voegde eraan toe dat het Bureau voor Humanitaire Zaken van de Verenigde Naties een rampencoördinatieteam van vijftien mensen naar Libië heeft gestuurd, en dat zij zijn overgebracht vanuit het aardbevingsgebied in Marokko, waar de regio te lijden heeft onder twee dubbele rampen.

“In Libië kennen we de omvang van het probleem niet”, zei Griffiths. “Overstromingen, stortstromen, verwoeste gebouwen en modder verbergen nog steeds het niveau van armoede en dood.”

Artsen Zonder Grenzen zei dat haar vertegenwoordigers drie gezondheidscentra in Derna hadden bezocht en ontdekten dat een van hen buiten dienst was vanwege de dood van bijna al het medische personeel. De andere twee werkten samen met vrijwillige artsen uit Tripoli, maar vroegen om meer ondersteuning, “voornamelijk geestelijke gezondheidszorg voor mensen die naar het centrum kwamen”, aldus de groep.

Ontdek op kaarten en video’s waarom de overstromingen in Libië zo dodelijk waren

Er heerste vrijdag een hectische energie in het centrum van Derna toen verslaggevers van de Washington Post voor de tweede dag op rij terugkeerden. Bezorgde agenten maakten met walkietalkies de wegen vrij, uit angst dat er een hoge functionaris onderweg was. Er gaan geruchten rond over wie het zou kunnen zijn.

Hulpvrachtwagens waren beter zichtbaar dan de dag ervoor, het mobiele telefoonnetwerk was hersteld en luchtmachtofficieren regelden het verkeer. Honderden mannen in militaire uniformen en fluorescerende jassen stonden langs de straten.

In andere kustgemeenschappen was de stemming rustiger, terwijl bewoners doorgingen met het schoonmaakproces en graafmachines door het puin kamden op zoek naar lichamen. In Sousse, 90 kilometer ten westen van Derna, herinnerde de familie Saadawi zich de gelukkige, nerveuze energie in huis die zondagavond, die nu zo lang geleden leek.

Familieleden zaten in elke kamer opeengepakt, de kinderen waren opgewonden toen ze hun neven en nichten zagen en de volwassenen zich klaarmaakten om zich voor te bereiden op het feest. Ze slachtten 13 schapen voor de bruiloft, gepland voor donderdag, en staken toen de avond aanbrak een barbecue aan en aten samen onder de granaatappelbomen op hun binnenplaats.

Binnen gloeiden feestelijke lantaarns vanaf het plafond en speelden de jongere neven en nichten stoelendans in hun feestelijke jurken. Allams oudere broer, Najm, deed zijn laatste boodschappen in zijn auto toen het begon te regenen.

Zware regen viel op de platte betonnen daken van de stad en de uitgestrekte groene boomgaarden. Om 23.30 uur stroomde het water de vallei in en kwam via de voorpoort binnen. “Het gebeurde binnen enkele seconden”, herinnert de 40-jarige Nizar zich.

De lichten gingen uit en de muziek stopte. De kinderen verstijfden.

Vrijdagavond telden de autoriteiten in Sousse tien doden, vijftig vermisten en tweehonderd gewonden. Tientallen huizen gleden de zee in of werden verscheurd, en het puin werd van het land naar de kust verspreid. Het lijkt erop dat weinig hulporganisaties het gebied hebben bereikt.

In het huis van de familie El Saadawi bedekten modderige handafdrukken bijna elke muur, terwijl ze langs de trappen omhoog gingen die het gezin beklom terwijl het water steeds sneller steeg. Sommige afdrukken waren klein. ‘We pakten de kinderen en gooiden ze daarheen,’ zei Nizar.

Ze bereikten allemaal de bovenste verdieping, het water stond tot aan hun nek. Allam zei dat hij en de andere mannen de kinderen op hun hoofd droegen. Buren schreeuwden van de daken toen een gezin van zes werd weggevaagd. De bruidegom was er toen zeker van dat hij zou sterven.

Nizar zei dat ze werden gered toen de keukenmuur instortte en het water de binnenplaats binnenstroomde waar ze aan het eten waren. Het tij droogde langzaam op, waardoor de trouwpotten, pannen en lantaarns zachtjes op de modderige grond bleven rusten. Een vriend zei dat het was alsof een vreselijke geest de kamer had verlaten.

Nizar was diep van binnen en in shock en sloeg met zijn handen op zijn hoofd. “Het leek een droom”, herinnert hij zich dat hij dacht.

Vrijdag waren er overal herinneringen. Op het bed lag een zak bankbiljetten te drogen die een huwelijkscadeau zouden zijn geweest. Op het dek stonden karmozijnrode rode stoelen voor de gasten.

In de Libische cultuur betaalt de vader van de bruidegom traditioneel de bruiloft. Miloud leeft nu in de ruïnes van een dag die trots moest brengen. Hij voegde eraan toe dat zijn kinderen nog leven, en dat is het belangrijkste.

‘Deze dingen betekenen niets als ze gewond raken,’ zei hij, terwijl hij door de kapotte keukenmuur naar de kachel op het wad van de binnenplaats keek.

Nu de winter in aantocht is, zouden ze het huis moeten repareren, maar ze wisten niet hoe ze dat zouden kunnen betalen. “We krijgen alleen maandsalarissen”, zei Najm. “We blijven in dit huis zoals het is.”

Niemand in Sousse heeft sinds de overstroming veel geslapen. In hun nachtmerries zien veel mensen regen.