In het licht van de klimaatverandering wil de Nederlandse regering de uitstoot van broeikasgassen (BKG) in Nederland met 49% verminderen in 2030 (ten opzichte van het niveau van 1990) en met 95% in 2050.
Het verhogen van de inname van plantaardige eiwitten en het verminderen van de consumptie van vlees en zuivel is een manier om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Wereldwijd is de totale uitstoot van vee gelijk aan 7,1 gigaton CO2e, wat volgens de VN 14,5% is van alle uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteit.
Er is vooruitgang geboekt bij het toegankelijk maken van plantaardige alternatieven voor consumenten thuis. Prijsgegevens verzameld door supermarktonderzoeker Questionmark in opdracht van voedselbewustzijnsbedrijf ProVeg suggereren dat conventioneel vlees nu in het niet valt bij plantaardige alternatieven in Nederland.
Maar de verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten gaat niet snel genoeg om de Nederlandse nationale doelstellingen op het gebied van klimaat-, stikstof- en ontbossing te halen, aldus een groep publiek-private actoren.
Aan de aanbodzijde zijn sommige boeren in staat om winstgevende eiwitgewassen te telen om de lokale markt te voeden. Hierdoor worden de meeste plantaardige eiwitten in Nederland – ook soja – geïmporteerd. Ondanks de intentie van de consument om minder dierlijke producten te eten en te drinken, blijft de consumptieverhouding dier: plant onevenwichtig.
Een economisch en milieuvriendelijk concept
Volgens de vijf initiatiefnemers van het door Wageningen University & Research ontwikkelde ‘Masterplan’ Eiwittransformatie is “een versnelling van de transformatie nodig”; Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Zuidelijk land- en tuinbouwsysteem; Larive Internationaal BV; En de volgende voedselcollectie.
Zo’n versnelling is mogelijk, meent het team, door op grote schaal plantaardig eiwit te verbouwen en de consumptie binnen zes jaar naar 100% te brengen.
Het project, getiteld Economically Driven Protein Transition through Innovation in Chains (EEPIC), is vorige week namens vijf initiatiefnemers en 82 partners door het Ministerie van LNV ingediend bij het Nationaal Ontwikkelingsfonds. In totaal is € 96 miljoen aan het fonds gevraagd.
Volgens Deloitte zal het project 2,6 miljard euro aan economische activiteit stimuleren en aanzienlijk bijdragen aan het behalen van klimaat- en milieudoelstellingen.
EPPIC wil boeren nieuwe perspectieven geven op de transitie en verwacht de invoer van sojabonen met een derde te kunnen verminderen. Er worden ook aanzienlijke milieuvoordelen verwacht, waaronder een vermindering van de CO2-uitstoot met 640 miljoen kg, een vermindering van 10 miljoen kg stikstof en een vermindering van het landgebruik met 7% voor Nederlands voedsel.
Bevorderen van hoge opbrengsten en werken met lokaal aanbod
De agrarische sector, de voedingsmiddelenindustrie en de consument worden betrokken bij het realiseren van de doelstelling van de 87 partijen om de consumptie van peulvruchten in Nederland in 2030 te verdubbelen.
Voor boeren ligt de focus op de economische haalbaarheid van het telen van gewassen met een hoog plantaardig eiwitgehalte, zoals sojabonen, erwten, veldbonen en lupinen. De opbrengst per hectare zou moeten toenemen en de weerstand van planten en cultivars tegen ziekten zal verbeteren.
Zoals het er nu uitziet, is de overgang van dierlijke bronteelt naar peulvruchtenteelt geen sinecure, legt Stacey Piot, hoofd van het Proteins for Life-programma van Wageningen University and Research, uit. “Op dit moment is het een moeilijke overgang, omdat het moeilijk is om hetzelfde inkomen te verdienen met het telen van peulvruchten in vergelijking met de dierlijke teelt.” vertelde ze aan FoodNavigator.
Initiatiefnemers constateren echter dat een relatief klein percentage van 5-10% van de boeren ‘van nature gemotiveerd’ is om deze verandering door te voeren. De insteek van EPPIC is om op korte termijn met deze boeren te starten om anderen te overtuigen van de economische potentie.
“Als de economische potentie er is, is een brede groep boeren bereid om de overstap te maken.”
Ook de voedingsmiddelen- en drankenindustrie is betrokken, omdat fabrikanten moeten weten hoe ze hun productieprocessen van geïmporteerde sojabonen tot Nederlandse peulvruchten kunnen aanpassen.
Consumentenacceptatie van peulvruchten bevorderen: Alternatieve en hele peulvruchten
Om het EPPIC-programma te laten slagen, moeten ook consumenten meedoen.
Nederlandse startups merken de afgelopen vijf jaar een ‘bereidheid’ bij consumenten om hun voedingspatroon te verleggen naar meer plantaardige producten. Wat niet wordt gezien, is een ‘echte’ vermindering van de vleesconsumptie en een ‘voldoende bevredigende’ toename van de plantaardige consumptie, zei Piott in de release.
De cijfers van vorig jaar laten echter ‘veelbelovende’ bewegingen zien. “De afgelopen jaren hebben we een daling van de vleesconsumptie gezien en een toename van de directe consumptie van hele peulvruchten. En natuurlijk zien we een sterke groei in plantaardige alternatieven, of het nu gaat om vleesvervangers of zuivelalternatieven. .
Een vraag die het EPPIC-project probeert te beantwoorden is of het eten van vleesvervangers op basis van plantaardige eiwitten een noodzakelijke tussenstap is die uiteindelijk leidt tot consumptie van minder bewerkte peulvruchten. “Ook de gezondheidsaspecten staan centraal in dit onderzoek.”
Hoe kunnen Nederlandse consumenten worden gestimuleerd om peulvruchten te nemen als alternatief voor vlees en zuivelproducten en als minder bewerkte hele peulvruchten?
“Onze insteek is om te werken binnen de ‘food choice environment’, het landschap waar je je eten tegenkomt” legde Piet uit. “Als je bijvoorbeeld op een treinstation staat, is het lastig om iets plantaardigs, gezonds en duurzaams te vinden. Het is veel makkelijker om een vleessnack te vinden.
Volgens de initiatiefnemers van het ‘Masterplan’ in de Tweede Kamer is binnen zes jaar een substantiële verhoging van de productie en consumptie van de eiwitrijke groentegewas te realiseren.
Het EPPIC-cohort hoopt dat het project begin 2024 van start gaat en een periode van zes jaar loopt, eindigend in 2030.
“Tv-expert. Schrijver. Extreme gamer. Subtiel charmante webspecialist. Student. Kwaadaardige koffieliefhebber.”
More Stories
Het Koninkrijk der Nederlanden investeert in UNDP om duurzame ontwikkeling over de hele wereld te bevorderen
Chemiegroep OCI vermijdt €750 miljoen dividendbelasting in Nederland: rapport
Nederland zet concrete stappen met €100 miljoen subsidie na excuses voor slavernijverleden